Psoriasis
Naar schatting heeft ongeveer 2,5% van de wereldbevolking psoriasis. Deze chronische huidziekte komt op alle leeftijden voor, maar de meeste mensen ontwikkelen voor het eerst klachten na de puberteit. De oorzaak van deze huidziekte is niet bekend. De ziekte kan in de familie voorkomen, maar men kan ook de eerste in de familie zijn. Klachten kunnen uitgelokt of versterkt worden door stress, infecties (keelontsteking) en het gebruik van diverse medicijnen zoals bijvoorbeeld het gebruik van bètablokkers (bloeddrukverlagend middel) en lithium (antidepressivum). Ook roken speelt een rol bij het ontwikkelen van psoriasis. Rokers hebben een 3 keer zo grote kans op de ontwikkeling van psoriasis in vergelijking met niet-rokers. Psoriasis kan niet worden genezen. Wel kunnen de symptomen door therapie verminderen of (bijna) volledig verdwijnen.
Symptomen
Psoriasis wordt gekenmerkt door ontsteking en een versnelde celdeling in de bovenste lagen van de huid. Hierdoor ontstaan rode, meestal vrij sterk schilferende plekken op de huid. Soms is sprake van jeuk. De meest voorkomende vorm is de zogenaamde plaque psoriasis met rode, schilferende plekken, vooral op de strekzijde van ellebogen en knieën en op het behaarde hoofd. De plekken kunnen echter overal voorkomen. Een speciale vorm is psoriasis inversa waarbij de plekken in de plooien (oksels, liezen, etc.) zijn gelokaliseerd. Soms begint de ziekte met vele kleine rood schilferende plekjes. Deze vorm wordt psoriasis guttata genoemd en ontstaat vaak na een keelontsteking. Regelmatig worden ook nagelafwijkingen gezien, met name putjes, loslating van de nagelplaat en verhoorning van het nagelbed. Een deel van de psoriasispatiënten heeft ook gewrichtsontstekingen (arthritis psoriatica). De ernst van de huidafwijking kan per patiënt erg verschillen. In de zomer hebben de meeste mensen met psoriasis minder last. De klachten van psoriasis verschillen dus erg van persoon tot persoon. Zo klaagt ongeveer 30% van de mensen over jeuk, terwijl anderen veel meer last hebben van gewrichtsklachten of nagelafwijkingen.
Behandeling van psoriasis
De dermatologen in het MCL (Leeuwarden en Harlingen) bieden u alle gangbare vormen van behandeling voor psoriasis. Voor een optimaal effect van de therapie is het erg belangrijk dat de behandeling op uw situatie wordt aangepast. Wanneer er nieuwe inzichten zijn in de behandeling van psoriasis proberen we de resultaten afkomstig uit wetenschappelijk onderzoek goed te wegen om te kijken of ze ook binnen ons behandelkader op een veilige manier toegepast kunnen worden. We houden ons bij de behandeling van de psoriasis aan de meest recente richtlijnen zoals vastgesteld door de Europese overkoepelende organisatie van dermatologen.
Er zijn drie vormen van behandeling voor psoriasis:
- Lokale behandeling met zalven, crèmes of lotions.
- Lichttherapie met ultraviolet licht.
- Systemische therapie met tabletten of injecties.
Lokale therapie
- Vitamine D3 afgeleiden (zalf, crème of lotion). Geven na enkele weken verbetering. Soms geven deze preparaten irritatie van de huid als bijwerking. Ze worden vaak gecombineerd met hormoonzalf.
- Corticosteroïden (zalf, crème of lotion). Corticosteroïden worden vaak hormoonzalf genoemd. Vaak zijn sterkwerkende corticosteroïden (klasse 3 of 4) nodig om verbetering te geven. Bijwerkingen kunnen bij langdurig ononderbroken gebruik optreden (dunner worden van de huid) maar bij verstandig gebruik zijn het zeer veilige middelen. Ze worden vaak gecombineerd met vitamine D afgeleiden.
- Koolteer. Dit werd vroeger veel gebruikt, met name in combinatie met lichttherapie. Nadelen zijn de verkleuringen van kleding die met koolteer in aanraking komt en de onaangename geur. Wat nog regelmatig wordt toegepast bij psoriasis op de hoofdhuid is koolteer shampoo (Denorex). Voor de huid wordt het in mindere mate toegepast.
Lichttherapie zowel voor het gehele lichaam als voor uitsluitend handen en/of voeten
- UVB (Ultraviolet B) therapie wordt poliklinisch in het MCL toegepast. Het wordt als een kuur gegeven en duurt meestal 12 weken, waarbij u 2x per week belicht wordt. Bijwerkingen kunnen zijn: verbranding van de huid en op lange termijn een licht verhoogde kans op huidkanker. In het MCL is de aansturing van de lichtcabines volledig geautomatiseerd. Dit maakt de kans op verbranden veel kleiner.
- PUVA (Ultraviolet A + psoralenen) therapie wordt poliklinisch in het MCL toegepast. Hierbij wordt belichting met UVA gecombineerd met psoraleentabletten of een bad met psoralenen in het badwater. Deze psoralenen maken de huid gevoeliger voor het UVA-licht. De intensiteit van de belichting wordt afhankelijk van de gevoeligheid van de huid langzaam opgehoogd. Een kuur duurt gemiddeld zo’n 12 weken. Bijwerkingen kunnen zijn: verbranding van de huid en op lange termijn een licht verhoogde kans op huidkanker. In het MCL is de aansturing van de lichtcabines volledig geautomatiseerd wat de kans op verbranden veel kleiner maakt.
Systemische therapie
Als lokale therapie en lichttherapie niet helpen, kan systemische therapie met medicijnen worden toegepast. Deze medicijnen zijn methotrexaat, fumaarzuur, ciclosporine en acitretine. Al deze medicamenten kunnen specifieke bijwerkingen hebben. Daarom is regelmatige controle noodzakelijk. Sinds enkele jaren zijn biologicals voor de behandeling van psoriasis beschikbaar. Dit zijn erg dure geneesmiddelen die alleen mogen worden toegepast als andere (goedkopere) medicijnen niet werken of teveel bijwerkingen veroorzaken.
Afhankelijk van uw wens, de ernst van de psoriasis, het effect van eerdere therapieën en andere bijkomende factoren (bijkomende ziekten, andere medicatie, medische voorgeschiedenis) wordt de te volgen therapie vastgesteld. Ook hierbij geldt dat u regelmatig op de poli moet komen voor controle. Op onze polikliniek wordt u begeleid door de Verpleegkundig Specialisten (VS). Zij zorgen voor nadere uitleg, bepalen samen met u (en zo nodig de dermatoloog) de therapie en begeleiden de behandeling. Als psoriasis gepaard gaat met gewrichtsafwijkingen (artritis psoriatica ofwel PsA), dan wordt u, indien nodig, verwezen naar de reumatoloog. De therapie wordt dan samen met de reumatoloog bepaald. Als u al bekend bent bij de reumatoloog, dan overleggen we samen met de reumatoloog wat de beste behandeling is voor uw huid- en gewrichtsklachten.
Voor uitgebreidere informatie omtrent deze aandoening verwijzen wij u naar onderstaande links. Zie voor uitgebreidere informatie betreffende lichttherapie verderop op onze site via ‘behandelingen’ door vervolgens voor ‘lichttherapie’ te kiezen. Ook kunt u de informatiefolders van lichttherapie op deze pagina raadplegen.